WILDPLUK
Daslook (ail des ours) plukken
Als klein kind was ik al gefascineerd door de rijkdom van de natuur. Sinds onze emigratie naar Frankrijk in 2006 ben ik mij steeds meer gaan verdiepen in de natuur. Met name kruiden en eetbare planten vind ik bijzonder interessant. De natuur is rijk en vrijgevig en geeft ons zonder dat je er altijd bij stil staat elk seizoen weer volop voedsel.
Op het Franse platteland is het niet zo moeilijk om nog meer kennis te vergaren. Men leeft hier hand in hand met de natuur. Ze zaaien, snoeien en oogsten met de stand van de maan (jardinage avec la lune) en zijn regelmatig in bossen en velden te vinden op zoek naar kruiden, planten, paddenstoelen, noten en bessen. Vroeger werd kennis vooral overgedragen van vader op zoon of van moeder op dochter en werd er verteld wat je wel en wat je niet kon eten. Wanneer je wat kon plukken en waar je dit kon vinden.
Ook vandaag de dag wordt deze opgedane kennis voortgezet en zit men op het platteland nooit zonder voedsel. Ze planten gewassen, ze oogsten, ze conserveren, ze jagen, stoken hun eigen brouwsels en maken hun eigen tisanne (kruidenthee). Veel dorpbewoners hebben hun kennis met mij willen delen en mijn "honger" beetje bij beetje weten te stillen. Na een aantal seizoenen heb ik mijn omgeving goed leren kennen en weet ik wat en waar ik kan plukken.
Onze cave (kelder) staat vol met zelfgemaakte wijn van vlierbloesem, walnoot. Likeur gemaakt van frambozen en pruimen. Daslook pesto, tomatensaus, confitures en gelei etc.
Pluk planten en kruiden uitsluitend op zuivere plukplekken!
Een aantal tips:
- Pluk niet langs wegen
- Pluk niet in de buurt van vossensporen
- Begin met een plant die je zeker weten herkent, zoals een paardenbloem
- Neem een zakje of bakje en een schaar mee
- Pluk nooit op lage hoogtes, vanwege vossenuitwerpselen, en sporen van honden urine
- Draag een lange broek en een shirt met lange mouwen
- Wanneer je niet 100% zeker bent, eet het dan niet!
- Wees je bewuster en kijk om je heen als je ergens buiten bent, wacht of fietst, je gaat zoveel meer zien!
Pluk alleen wat je nodig hebt. Laat voor de meeste planten ten minste 2/3 van de planten in het gebied staan, zodat de planten zich kunnen voortplanten en het ecosysteem zijn natuurlijke evenwicht kan bewaren. Neem alleen het deel van de plant dat je nodig hebt.
Planten die je gemakkelijk in de natuur kunt vinden:
Daslook
Als je tijdens een wandeling ineens een sterke knoflook / uiengeur ruikt staat deze plant zonder twijfel in de buurt. Daslook vinden we in vochtige loofbossen. Uit de witgele bollen ontspringen langstelige lancetvormige bladeren en een bloemstengel van 20 tot 25 cm lang. Het is een ongeveer 30 cm. hoge plant die bloeit vanaf april. Je plukt de bladeren en maakt er bijvoorbeeld een heerlijke pesto van. (zie recept). Na zijn winterslaap zou een beer zich als eerste tegoed doen aan daslook. Vandaar dat het in Frankrijk 'ail des ours' wordt genoemd ofwel Berelook. Ongelooflijk voedzaam en onder andere rijk aan vitaminen C, ijzer en magnesium . Daslook is zeer geschikt als zuiveringskuur in het voorjaar en helpt chronische huidziektes te bestrijden, door de bloedreinigende eigenschappen. Omdat de bladeren hun geneeskracht bij het drogen verliezen, worden zij vers gebruikt. Snijdt de bladeren fijn en strooi ze op de boterham, doe ze (ongekookt) in de soep of op de aardappelen.
Paardenbloem
De paardenbloem kom je tegen op gras- en weiland, op gazons, dijken, braakliggende terreinen en bermen. De paardenbloem heeft 2 x per jaar een hoofdbloei, rond mei en augustus.
De jonge bladeren bevatten o.a. vitamine B en C en veel mineralen.
In het vroege voorjaar kun je de blaadjes eten door bijvoorbeeld een salade, een zomerse stampot of door de soep. De blaadjes smaken naar roquette sla. De gele bloemetjes kan je stomen, wokken, in je thee stoppen. Of je maakt er limonade of gelei (zie recept) van. En in het najaar eet je de wortels, 10 minuten bakken. Het stimuleert de spijsvertering.Weegbree (Plantago)
Twee soorten: grote weegbree en smalle weegbree. Smaakt naar champignons. In het voorjaar, als de blaadjes nog mals zijn, kun je ze door een salade eten of door de soep. Weegbree is een tonicum voor onze longen en kan worden gebruikt bij klachten zoals bronchitis, verkoudheid en oorontstekingen. Het bevat vitamine A en B en heel veel mineralen. Weegbree groeit meestal vlakbij een brandnetel. Mooi hoe de natuur alles in balans houdt: wanneer je een gekneusd blaadje weegbree over een brandnetelprik wrijft, verdwijnt de pijn.
Acacia
Van de acacia gebruiken we alleen de bloemen in het voorjaar. De smaak is zoet en bloemig. Je kunt ze gebruiken om beignets (zie recept)te maken of wijn.
Herderstasje (Capsella bursa pastoris) komt algemeen voor. De bladeren kunnen als spinazie worden gekookt en smaken naar kool. Ook de tasjes zijn eetbaar.
Brandnetel
Een voedzame plant rijk aan eiwitten, ijzer, vitamine C. Trek handschoenen aan en knip de jonge toppen. Ze kunnen in de thee, (kruiden)in de soep (recept brandnetel soep) gestoofd in de stamppot of wok ze in een beetje olie eventueel met een beetje spinazie, andijvie of raapstelen. Zodra de plant in het zaad komt, kun je de zaden opvangen, drogen en mengen door een salade.
Brandnetel kun je overal vinden en bezit een veelheid aan medische toepassingen.
Het wordt gebruikt bij huiduitslag, acné, steenpuisten, zweren, vette huid, vermoeidheid, voorjaarsmoeheid, hestel na ziekte vanwege de bloed- en lymfezuiverende, ontgiftende urinezuurafdrijvende (zie kruidenmengsels detox en soepele gewrichten)en remineraliserende eigenschappen. Vanwege deze eigenschappen wordt het ook gebruikt bij een te hoog urinezuurgehalte en jicht en helpt het nierstenen voorkomen.
- Door de ontstekingswerende, pijnstillende werking en antireumatische eigenschappen werkt het ondersteunend bij reumatische aandoeningen.
- Omdat het de bloedvorming stimuleert is het een goed middel tegen bloedarmoede.
Zevenblad
De bloeitijd is van mei tot augustus. Zevenblad is een van de gezondste wildplanten: het bevat magnesium, caroteen, vitamine C, kalium en calsium. De smaak heeft wat weg van peterselie. De plant heeft kruipende, ondergrondse uitlopers. De plant wordt beschouwd als een onkruid, omdat de wortelstok makkelijk afbreekt en het zodoende moeilijk te verwijderen is. Zevenblad kun je verwerken in soepen, pesto, de jonge blaadjes in een salade, stamppot, kruidentaartje.
Duizendblad (Achillea Millefolium)
Millefolium betekent ‘duizenden blaadjes' en verwijst naar het zeer fijn vertakte blad, waardoor het aan ons bloedvatenstelsel doet denken. Duizendblad verbetert dan ook de circulatie, verlaagt de bloeddruk en versterkt en reinigt de bloedvaten. Duizendblad is een sterk bloedstelpend en wondgenezend kruid. Achilles droeg altijd een zak duizendblad bij zich om zijn manschappen snel weer op de been te helpen. Het verhaal gaat dat hij zo de overwinning op Troje heeft behaald. Duizendblad en is naar hem vernoemd (Achillea Millefolium). Duizendblad werkt tevens kalmerend, bevordert de spijsvertering en voorkomt een verkoudheid. Ik gebruik dit wonderkruid onder andere in de kruidenmengsels Koning Winter, Soepele gewrichten en Herfststorm.
Het jonge blad in het voorjaar is geschikt voor in een salade. Wat later in het jaar kun je het blad heel fijn snijden en door de stamppot verwerken of door de soep.
Vlier
De vlier is een tot 5 meter hoge heester of boom met vijfparig geveerde bladeren, met grote schermen, die kleine, geel/witte sterk aromatische bloemen dragen. Het langwerpige blad is donkergroen en onbehaard. De rijpe vruchten zijn glimmend paars-zwart.
In het wild vind je de stuiken vaak aan de rand van of op een open plek in het bos, in duinen, in heggen en tussen het struikgewas. Hij wordt ook veel aangeplant naast huizen, boerderijen en tuinen.
In het voorjaar pluk je de heerlijk geurende bloemschermen en maak je een siroop.(zie recept) Heerlijk om te drinken of over een pannekoek. Vlierbloesempannenkoeken bak je door de schermen op hun kop op het beslag in de koekenpan te leggen. Zodra de pannenkoek uithardt, trek je het scherm omhoog waarbij de bloemetjes in de pannenkoek blijven kleven. Je kunt er ook gelei en thee van maken. Als de bessen in het najaar rijp zijn, zijn ze geschikt voor het maken van vlierbessensap, confiture en wijn. Let op! Rauwe bessen zijn niet eetbaar! Ze zijn licht giftig en kunnen leiden tot misselijkheid, diarree en braken.
De vlier wordt vooral gebruikt vanwege de zweetdrijvende, infectiewerende en ontstekingswerende eigenschappen. Het wordt vooral gebruikt bij grippale aandoeningen en verkoudheden met koorts. (zie kruidenmengsel Koning Winter)
Smeerwortel
Super plant die meer eiwitten bevat dan 100 gram biefstuk.
Pluk twee bladeren van ongeveer gelijke grootte. De 'haartjes' op achterkant van de bladeren zorgen ervoor dat je ze aan elkaar kunt plakken. Het resultaat lijkt op een visje. Haal 'de vis' door een beslagje en bak in een koekepan.
Egelantier en het hondsroosje
Rozebottels zijn rijk aan vitamine C. Je kunt er rozebotteljam en siroop van maken. Het is even een klusje, omdat de pitjes en pluis verwijderd moet worden. Trek handschoenen aan bij het plukken van de bottels en ook tijdens het schoonmaken. Sommige mensen zijn erg gevoelig voor de haartjes die in de huid gaan zitten bij het schoonmaken.
1 kg rozebottels
600 g suiker
sap van 1 citroen
Snijd de neusjes van de bottels, en verwijder met een scherp mesjes de pitjes en pluis. Doe de schoongemaakte bottels in een pan. Voeg zoveel water toe dat ze net onder staan. Laat ze 30 minuten op een zacht vuur koken. Wrijf ze dan door een fijnmazige zeef. Weeg de puree en voeg er dezelfde hoeveelheid suiker aan toe. Doe alles in een pan samen met het citroensap. Breng alles al roerend aan de kook. Laat het nog 10 minuten zacht doorkoken. Doe de jam heet in de schoongemaakte potten.
Sint Janskruid - Hypericum perforatum
St. Janskruid is een plant met stervormige gele bloemen die de hele zomer door bloeien.
De plant wordt 30-80 cm. hoog. De ovalen blaadjes met doorschijnende gaatjes staan tegenover elkaar.
De Latijnse naam Hypericum zou kunnen verwijzen naar het Grieks, Hyper betekent: boven, machtiger en ikon of eikon betekent: beeld of geestesverschijning. Men meende dat met dit kruid boven de deur, boze geesten werden verdreven. Perforatum wil zeggen: doorboord, als het blad tegen het licht wordt gehouden lijkt het of er veel kleine gaatjes in zitten. Dit zijn kleine olierijke klieren die doorzichtig zijn.
De naam Sint Jan (Johannes) heeft de plant te danken aan het feit dat ze in volle bloei staat op de naamdag van Johannes de Doper (24 juni). Het verschijnen van de rode vlekken op de kroonbladeren valt samen op de dag dat Johannes de Doper werd onthoofd.
Medicinaal gebruik: de olie en zalf worden uitwendig gebruikt bij snijwonden, schaafwonden, zonnebrand, blaren, littekenpijn na operaties, spier- en gewrichtspijnen, kneuzingen en blauwe plekken.
Het kruid wordt inwendig gebruikt bij depressiviteit met een duidelijke oorzaak, melancholie, zwaarmoedige buien, ochtendhumeur, apathie, onrust, zenuwachtigheid, overspanning, stress, premenstruele spanningen en slapeloosheid. Het wordt wel het arnica voor de zenuwen genoemd.
Om de zoveel tijd maak ik zelf St. Jansolie of Hypericum en gebruik dit als jodium in onze huisapotheek.
Recept St. Jansolie
Vul een pot met 1 deel bloemen en overgiet met 4 delen olie, bijvoorbeeld zonnebloemolie of olijfolie. Voor brandwonden kan met ook lijnolie gebruiken.
Sluit de pot af. Laat 1 maan of 6-8 weken trekken in de zon of op een andere warme plaats, waarbij de olie rood kleurt. Zeef de olie en pers de bloemen goed uit. Giet de olie in een fles en bewaar op een donkere plaats.
Veldkers (cresson)
Deze onopvallende plantjes zijn klein en wit. Het groeit in de tuin, tussen stoeptegels en in de volle grond. Ze smaken naar tuinkers. Een beetje pittig en peperig. Strooi ze bijvoorbeeld over de soep en in een salade.
EETBARE BLOEMEN
Het gebruik van eetbare bloemen geeft kleur aan je gerecht en een oogverblindend resultaat. Gebruik ze om salades te decoreren, frituur ze als een beignets of verwerk ze in een dessert.
Ook de bloemen van alle keukenkruiden zijn eetbaar. Ze hebben vaak dezelfde smaak als het kruid, maar dan zachter.
Oostindische kers - juni t/m september, vleugje radijs of mosterd en licht pikant van smaak
pept je gerecht op, mede dankzij de intense kleuren van dit lekkere bloemetje. De zaden kun je eten als kappertjes.(zie recept)
Viooltje - oktober t/m december, de tweekleurige bloemen smaken zoet en neigen een beetje naar kruidnagel.
Salades, taart en cocktail
Stokroos - juni t/m oktober
De stokroos is familie van het kaasjeskruid. De naam stokroos komt van het feit dat alle bloemen aan één anderhalve meter tot twee lange middenstok zitten. De bloemen lijken in de verte op die van een roos. Van de stokroos wordt alleen de bloem gebruikt. Versier een salade met de bloemen. Stokroosbloemen hebben een mooie smaak die sterk doet denken aan frisse sla.
Groot kaasjeskruid (Malva sylvestris) en klein kaasjeskruid (malva neglecta) mei t/m september
De plant heeft drie- tot zevenlobbige, handvormige bladen. De 2,5-4 cm grote, roze bloemen hebben veel meeldraden. De bloemen groeien met twee of meer bijeen in de bladoksels. De vijf roze kroonbladen zijn iets ingesneden en hebben donkere strepen. De plant kan men aantreffen in warme bermen, langs wegranden, hagen en muren. De plant wordt ook in de siertuin gebruikt. Groot kaasjeskruid is nectarplant voor bijen en hommels. De plant bevat vit. A, vit. C, vit. B1, vit B2 en caroteen. Gebruik de bloemen op een salade of maak er thee van.
cosmea of cosmos - juli t/m oktober
Cosmea's bloeien met prachtig grote schotelvormige bloemen in de vrolijke kleuren roze, rood of wit. Bloemen die eigenlijk bestaan uit vele piepkleine bloemen. De cosmea is heel geschikt als snijbloem en bloemen plukken voor de vaas stimuleert de plant om meerdere bloemknoppen te produceren.
Goudsbloem - Calendula officinalis - april t/m oktober, smaakt een beetje naar radijs
In de keuken geeft goudsbloem rijst of aardappelpuree een mooi oranje kleur. Aan deze eigenschap heeft ze de poor man's saffraan te danken.
Courgette bloem of bloem van de pompoen- juni t/m augustus, heeft een vleugje hazelnoot
Beignets en bakken als groenten.
Bloemen van keukenkruiden
zoals rozemarijn, marjolein, oregano, bieslook
Madelief
Het madeliefje kan goed tegen de kou, tot wel -17°C. 's Nachts en bij regen sluiten de bloemen zich en overdag richt het zich naar de zon. Het madeliefje kun je vinden in graslanden, op hellingen en bossen.
De bloemetjes kun je gebruiken als gezonde versiering op een salade of in de soep. De bloemknopjes kun je gebruiken als kappertjes. Gebruik je ze in de soep dan openen de bloempjes zich heel mooi. Een leuke verrassing bij het opdienen!
Recept:
Doe de bloemknopjes en evt. wat sjalotjes en peperkorrels in een glazen pot en overgiet dit met kokende witte-wijnazijn. Sluit de pot goed af, zet hem op de kop en laat afkoelen.Madeliefjes bevatten tot 30 mg. vitamine C per 100 g.
En heb je last van aften in je mond: vijzel 10 bloempjes en smeer dit met een wattenstaafje op de aften.
Primula - maart t/m juni, smaakt een beetje naar anijs
salade, fruit, desserts met chocolade
Klaproos mei t/m juli, bij voorkeur rauw gebruiken, smaakt naar hazelnoten
te gebruiken in siroop, bonbons en kruidenthee. De jonge bladrozetten kun je verwerken in een salade.
Hibiscus - maart t/m oktober heeft een delicate, zoete en bloemige smaak
te gebruiken in taarten, confiture, kruidenthee, cocktails
Gebruik eetbare bloemen voor op een salade en je zet een oogverblindende schaal op tafel!
